Z definicji, Kamorra (włos. camorra) jest tajnym stowarzyszeniem przestępczym, założonym w regionie włoskiej Kampanii, mającym za swój ośrodek władzy Neapol. W rzeczywistości jednak zjawisko kamorry jest dużo bardziej skomplikowane i zawiłe.
Ta przestępcza organizacja jest stowarzyszeniem starszym nawet od sycylijskiej cosa nostry. Oficjalnie została utworzona w 1820 roku w królestwie Neapolu, jednak jej początki datuje się nawet na XVII wiek.
W odróżnieniu od sycylijskiej mafii, jej struktura nie jest pionowa a raczej horyzontalna, co sprzyja częstym tarciom i wojnom między klanami.
Jej nazwa pochodzi od połączenia słów capo czyli szef oraz morra, ulicznej gry hazardowej, która polega na otwieraniu i zamykaniu dłoni i odgadywaniu przez przeciwnika ile palców było wyciągniętych.
Kamorra, pierwszy raz poważnie zaznaczyła swoją obecność w czasach politycznego chaosu we Włoszech, przypadającego na lata 1799-1815. Pierwszy oficjalny zapis dotyczący kamorry, pochodzi z 1820 r. W policyjnym komunikacie opisano przebieg spotkania kamorystów. 20 lat później pojawiły się kolejne dokumenty opisujące rytuały inicjacyjne tej organizacji i informacje o jej zorganizowanej strukturze.
Kiedy w 1848 roku, doszło do nieudanej rewolucji prowadzonej przez liberałów, zwrócili się oni o pomoc do kamorystów. Opłacono ich aby stali się przywódcami lokalnej biedoty i pomogli liberałom w obaleniu króla. Jednego z przywódców kamorry mianowano nawet szefem straży miejskiej.
W 1869 na głównego szefa kamorry, wybrano Francesco Capuccio a organizacja zaczęła przenikać w struktury administracji i służb mundurowych.
Już od zjednoczenia Włoch w 1861 roku, rozpoczęto walkę z kamorrą a w 1882 r. przeprowadzono serię aresztowań, członków tego stowarzyszenia. W 1901 roku, policja opublikowała raport w, którym można przeczytać, że kamorra podzielona jest na dwa poziomy. Tzw. wysoka kamorra, działała na szczeblach administracji, zajmując się korupcją i płatnym patronatem.
Zlecała także zadania tej właściwej, tzw. niskiej kamorze, która zajmowała się przestępstwami w biednych regionach.
Na początku XX-wieku wielu kamorystów wyemigrowało do Stanów Zjednoczonych. Działali oni wówczas, głównie w rejonie Nowego Orleanu, tocząc wojny z Sycylijczykami. Kamoryści przegrali i około 1916 roku rozproszyli się po włosko-amerykańskich rodzinach mafijnych.
Na włoskiej ziemi, potężny cios w organizację, wymierzył kapitan karabinierów Carlo Fabronii. Podczas procesu trwającego od 1911 do 1912 doprowadził do skazania 27- głównych szefów kamorry, na łączną karę 354 lat. Enrico Alfano uważany za najważniejszego z bossów, został skazany na 30 lat.
Kamorra jako stowarzyszenie przestępcze, nigdy nie była scentralizowaną organizacją. Od zawsze była konfederacją, luźno powiązanych grup czy klanów, mających więzy rodzinne. Każdy z klanów działa niezależnie, prowadząc własne interesy w danym regionie. Istnieje jednak między nimi minimalna koordynacja, mająca na celu ustalenie ogólnego kierunku działania czy też sprzymierzenia się na czas konfliktów ze wspólnym wrogiem.
Jednak w rezultacie braku głównego szefa, mającego ostateczny głos, oraz próby wchodzenia na tereny innych klanów, między kamorystami dochodzi regularnie do napięć, potyczek i krwawych wojen.
W latach 70 i 80, jeden z najpotężniejszych bossów, Rafaele Cutollo, postanowił zorganizować kamorrę na wzór mafii sycylijskiej, tworząc tzw. nową camorrę i nadając jej strukturę piramidalną. Plan się jednak nie powiódł a wewnętrzne konflikty jeszcze się powiększyły.
Pod koniec lat 80 ustalono, że na terenie Neapolu i okolic działają 32 klany. Dziś klanów jest już 111 a ich szeregi zasila ok. 6700 członków. W 2017 roku opublikowano nawet mapę kamorry, informującą w jakim miejscu działa dany klan. Członkowie należący do tej organizacji, nie używają jednak nigdy określenia camorra. Swój przestępczy syndykat nazywają „il sistema”, czyli systemem.
Liczebność członków tej organizacji, przytłacza mafię sycylijską czy kalabryjską ‘ndranghetę. Kamorra działa również poza terenem Włoch. Min. w Niemczech, Hiszpanii, Holandii , Francji, Rumunii a także w Ameryce południowej, stanach zjednoczonych a nawet w afrykańskim Maroku. Obecnie wchodzi w sojusze z mafią albańską i gangami nigeryjskimi.
W 2004 i 2005 doszło do krwawej wojny między klanem Di Lauro i tzw. Secesjonistami z Secondigliano. Konflikt ten media nazwały „sporem o Scampię” . W jego wyniku na ulicach Neapolu śmierć poniosło 100 osób.
W 2006 roku, doszło do kolejnego starcia między klanami Neapolu, co kosztowało życie 12 osób w ciągu 10 dni. W kolejnym roku wysłano na ulicę miasta ponad 1000 dodatkowych policjantów i karabinierów. Zabieg ten jednak na nie wiele się zdał – tego samego roku na ulicach zamordowano 120 osób.
Kamorra na potężną skalę przeniknęła do struktur administracyjnych w regionie Kampanii. Dochodzi do częstych patologii, gdzie kandydaci na stanowiska urzędnicze, sami zgłaszają się do kamorystów z prośbą o wsparcie. Wiedząc, że mafiosi mając władzę w danych rejonach, oferują im w przyszłości swoje usługi, w zamian za pomoc w wygraniu wyborów.
Kamorra największe zyski czerpie z handlu narkotykami i fikcyjnej utylizacji śmieci. Od połowy lat 90 praktycznie posiadła monopol dla rynku wywozu śmieci w regionie Kampanii. Odbiera od różnych podmiotów, chemikalia i toksyczne odpady po bardzo atrakcyjnych cenach. Śmieci, „na papierze” zostają prawidłowo zutylizowane, jednak rzeczywistości trafiają do dołów wykopanych pod miastem.
Kamoryści nie mają sentymentów, bezwzględnie trując swoich krajan. Nielegalne składowiska odpadów przyczyniły się do zniszczenia niezliczonych plantacji roślin i wymierania zwierząt hodowlanych. Od niemal 20 lat w Neapolu wprowadzony jest stan wyjątkowy, ze względu na ilość odpadów wyrzucanych na ulice miasta.
W 2013 roku doszło do potężnej manifestacji mieszkańców, przeciwko udziale kamorry w wywozie śmieci. Według szacunków w ciągu 20 lat, do ziemi trafiło 10 mln ton toksycznych odpadów. Poziom zachorowań na nowotwory spowodowanych zanieczyszczeniem wzrósł przez ten czas o 47 %.
Walka z kamorrą w regionie Kampanii jest niezwykle trudna. Po pierwsze utrudnią ją urzędnicy, biznesmeni a nawet politycy powiązani z tą organizacją. Po drugie sami mieszkańcy, zastraszani od dziesiątek lat, boją się współpracować z władzami, przez co poszkodowani nie zgłaszają się na policję.
Największą bronią w walce z kamorystami są tzw. Pentiti, czyli skruszeni mafiosi, którzy za darowanie win, przekazują całą wiedzę organom ścigania.
W 1998 roku aresztowano Francesco Schiavone ps. Sandokan, uważanego za czołową postać kamorry. Otrzymał wyrok wielokrotnego dożywocia. W 2004 roku, w Polsce, został aresztowany jego bratanek o tym samym imieniu i nazwisku, noszący pseudonim Ciciarello. Aresztowany w Krośnie Schiavone, należał do ścisłego kierownictwa klanu Casalesi. Jego również skazano go na dożywocie. W 2008 zatrzymano kolejnych, ważnych członków tej organizacji i zajęto majątek wartości 100 mln. euro.
W 2011 wpadł Michelle Zagaria, ukrywający się od 16 lat, starszy członek klanu Casalesi. Znaleziono go w specjalnie przygotowanym bunkrze, znajdującym się w pobliżu Neapolu. Trzy lata później wpadł boss klanu, Mario Riccio, a wraz z nim 29 mafiosów.
Niestety wygląda na to, że odcinane kamorze ramiona, bezustannie odrastają. Mimo, że większość historycznych przywódców tej organizacji, odsiaduje wieloletnie wyroki w więzieniach o zaostrzonym rygorze, młodsi kamoryści doskonale radzą sobie bez nich.
W nagłośnieniu problemu kamorry, w nieoceniony sposób, pomógł dziennikarz śledczy Roberto Saviano. Jego książka z 2006 roku – „Gomorra, podróż po imperium kamorry”, wywołała praktycznie trzęsienie ziemi. Autor, który zdradził mechanizmy działania neapolitańskiej mafii, od dnia premiery książki żyje pod policyjną ochroną, z wyrokiem śmierci wydanym na niego przez kamorrę.
Na podstawie książki, w 2008 roku powstał film o tym samym tytule a w 2014 wyemitowano pierwszy sezon serialu Gomorra, który trwa do dziś. Saviano jest jednym ze scenarzystów serialu zbierającego doskonałe recenzje.
Jedną z najczęściej wymienianych zalet Gomorry, jest brak pozytywnych bohaterów. Twórcy pokazują prawdziwy świat neapolitańskiej mafii, pozbawiony litości i skrupułów. Nie ma postaci dobrych i złych. Wszystkie są złe i kończą albo na cmentarzu albo w więzieniu, z długoletnim wyrokiem, bez znaczenia jak bardzo daną postać uwielbiają widzowie.