fot. więzienie objęte art.41 bis
Artykuł 41 bis, w prawie włoskim zwany jest „twardym reżimem więziennym”. Zostają nim objęci bossowie mafii i najgroźniejsi przestępcy w kraju.
Art.41 bis dotyczący administracji więziennej został wprowadzony już w 1975 roku. Wówczas to miał stanowić nadzwyczajny środek w wyniku min. buntów więziennych. Kiedy jednak w 1992 roku zamordowano antymafijnych sędziów, Falcone i Borsellino ustawa została zmieniona.
Nowy artykuł przewidywał, że środki ograniczające mogą zostać wprowadzone, gdy zachodzi poważny niepokój o utrzymanie porządku i bezpieczeństwa. Jego celem było zapobieganie przestępczym stowarzyszeniom, a więc i wymianie wiadomości, pomiędzy więźniami i łamaniu łańcucha dowodzenia między bossami i ich podwładnymi na wolności.
Kilka dni po śmierci Paolo Borsellino , 400 bossów mafijnych zostało przewiezionych helikopterem i wojskowymi transportowymi samolotami z więzienia Ucciardone w Palermo, do więzień o najwyższym stopniu bezpieczeństwa w Ascoli Piceno i Cuneo , a także do wyspiarskich więzień w Pianosa oraz Asinara , gdzie dotkliwość reżimu 41-bis została wzmocniona geograficznym oddaleniem.
System miał na celu całkowite odcięcie więźniów od ich pierwotnego środowiska i oddzielenie ich od byłych współpracowników. Środki ograniczające objęły:
-korzystanie z telefonu;
-wszelki kontakt lub korespondencja z innymi więźniami;
-spotkania z osobami trzecimi;
-otrzymywanie lub wysyłanie sum pieniędzy ponad ustaloną kwotę
-przyjmowanie paczek (innych niż zawierające płótno) z zewnątrz
-organizowanie imprez kulturalnych, rekreacyjnych lub sportowych
-głosowanie lub kandydowanie w wyborach
-udział w zajęciach plastyczno-rzemieślniczych itp.,
Do tego dochodziły także ograniczenia wizyt członków rodziny (raz w miesiącu i odwiedzający mogą komunikować się przez domofon tylko przez grube szyby)
Z biegiem lat system 41-bis został stopniowo złagodzony, w odpowiedzi na orzeczenia sądów krajowych lub zalecenia Europejskiego Komitetu ds. Zapobiegania Torturom.
Trybunał Konstytucyjny potwierdził, że zgodnie z art. 41 bis zachodzi nieprawidłowa ingerencja w prawo do korespondencji ex art. 8 EKPC .Według Trybunału ograniczenia praw konstytucyjnych można określić wyłącznie w drodze uzasadnionej decyzji sądowej, ale nigdy w drodze rozporządzenia ministerialnego.
W 2002 r. Środek 41 bis, stał się stałym elementem kodeksu karnego. Amnesty International jednak wyraziła obawę, że reżim 41 bis może w niektórych okolicznościach stanowić „okrutne, nieludzkie lub poniżające traktowanie” więźniów.
/włoska prasa
W czerwcu 2002 r. Około 300 więźniów-mafiosów, ogłosiło strajk głodowy, domagając się zniesienia warunków izolacji i sprzeciwu wobec wniosku Komisji Antyfaszystowskiej Parlamentu o przedłużenie tego środka. Oprócz odmowy jedzenia w więzieniu, więźniowie nieustannie hałasowali metalowymi przedmiotami.
W dniu 27 listopada 2007 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że zastosowanie tzw. Reżimu 41 bis naruszyło dwa artykuły Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a mianowicie art. 6 § 1 (prawo do rzetelnego procesu) oraz art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego). Sąd nie uznał reżimu jako całości, ale ponownie potwierdził prawo do nieocenzurowanej korespondencji z prawnikami i grupami zajmującymi się prawami człowieka. Wyrok był odpowiedzią na pozew wniesiony przez Santo Asciutto, członka znanego kalabryjskiego syndykatu przestępczego „Ndrangheta” , który odbywa karę dożywocia za morderstwo.